Od niepamiętnych czasów ludzie łączyli się w grupy. Przebiegało to całkowicie naturalnie, bez z góry narzuconego planu. Dziś, zwłaszcza w środowisku pracowniczym, powołuje się zespoły, głównie po to, ażeby zwiększyć efektywność działania.
Zespół jest stałą „zbiorowością (grupą) ludzi o małej ilości członków mających komplementarne umiejętności, postrzegająca siebie jako całość i chcąca ze sobą współpracować, by osiągnąć wspólny cel. Członkowie dążą do osiągania tego celu, przyjmując określone role, dokonując podziału pracy i zadań w zespole oraz wspólnie podejmując decyzję”.
Wyróżnia się jego cztery rodzaje: wirtualny, interdyscyplinarny, powołany doraźnie na krótki czas, zespół niemający lidera oraz główne cechy: dobrowolny udział jednostki/akceptacja przez nią warunków współpracy, stała grupa z ograniczoną ilością członków (najlepiej do 25 osób), wspólny cel, komplementarne umiejętności, realna współpraca, określony proces decyzyjny, podział zadań [w myśl którego im mniej pokrywają się nasze obowiązki, tym sprawniej działamy, a im bardziej pokrywają się nasze obowiązki, tym bardziej potrzeba nam udogodnień, a więc inwestowania czasu i nakładu pracy].
Spójna grupa nie powstaje z dnia na dzień, lecz przechodzi przez kolejne etapy, takie jak:
1)faza orientacji -uprzejmość, bezosobowość, napięcie, ostrożność,
2)faza konfliktu – narastające konflikty, konfrontacje osób, tworzenie się klik, mozolny postęp,
3)faza organizacji – wytworzenie nowych sposobów bycia, nowej kultury, nowych zachowań, informacja zwrotna, konfrontacja punktów widzenia,
4)faza celowej i świadomej aktywności grupy – elastyczność, otwartość, różnorodność pomysłów, osiągnięcia, solidarność i chęć pomocy.
Wiedząc w którym etapie jest nasza grupa, mamy większe szanse przewidzieć co może się w niej wydarzyć i na co zwracać obecnie uwagę. Niestety, nie każda grupa osiąga ostatnie stadium.
Czym się kierować dobierając zespół? Bardziej wydajni będą ludzie czynu, ludzie z inicjatywą, otwarci na nowe rozwiązania, nie gawędziarze oraz przeciwnicy jakichkolwiek zmian. Lepszymi kompanami w tym zakresie będą także „napastnicy”, szczerzy komunikatorzy, nie zaś „pijawki”, czyli biorcy.
Kiedy już zespół zostanie dobrany, trzeba mieć na uwadze różnice indywidualne. Istnieje jednak model osobowości DISC, opisujący cztery jej typy oraz jej wysoko rozwinięte umiejętności:
1)osobowość dominująca – wyrażanie własnych opinii, podejmowanie ryzyka, wywieranie wpływu, asertywność, autonomia, szybkie podejmowanie decyzji, odporność na stres,
2)osobowość inicjatywna – rozwiązywanie konfliktów, udzielanie pozytywnej informacji zwrotnej, empatia, perswazja, motywowanie, elastyczność,
3)osobowość stała – aktywne słuchanie, planowanie i organizowanie pracy, wytrwałość, cierpliwość, współpraca,
4)osobowość skrupulatna – dyplomacja, rzeczowa argumentacja, opanowanie, wyrażanie i przyjmowanie opinii, orientacja na wynik, realistyczna ocena sytuacji, organizowanie i planowanie pracy.
Dobrze jest mieć tego typu rozeznanie, choć podobnie jak w typach temperamentu, nie ma osoby wykazującej cechy tylko jednego rodzaju.
Pisząc o zespole nie sposób nie wspomnieć o roli każdego członka, czyli charakterze w jakim występuje przed innymi osobami z zespołu. Mogą być one ustalone formalnie lub niekoniecznie. Przede wszystkim identyfikować się można jako: przywódca, doradca zespołu, organizator, wykonawca procedur i protokolant. Ze względu zaś na rozwiązywany problem dostrzec można takie role jak: inicjator-wspierający, poszukiwacz informacji, poszukiwacz opinii, informator, opiniodawca, analityk, koordynator, ukierunkowujący, oceniający-krytyk, aktywizator, technik proceduralny i rejestrator. Jednakże zdarza się również, że niektórzy przyjmują rolę błazna, kozła ofiarnego czy tzw. dobrego ucznia. Przyjęcie danej roli ma ogromny wpływ na wykonywanie zadań i funkcjonowanie w grupie.
Każda grupa powinna także rozpoznawać swoje kluczowe kompetencje, w których mogą się znaleźć: budowanie relacji, wiedza i rozwój, podejmowanie decyzji i odpowiedzialność, organizowanie pracy i osiąganie rezultatów, zarządzanie zmianą i myślenie strategiczne oraz planowanie i wykonywanie prac.
Powyżej skupiłam się na najważniejszych informacjach dotyczących zespołu. Taka wiedza sprawia, że lepiej rozumiemy jego dynamikę oraz mamy większe pole do analizy poszczególnych zachowań i wydarzeń. Następnym razem postaram się napisać o tym jak tego typu zespół można motywować i co właściwie tą motywację buduje.
